Mae bara croyw (Groeg: azymos artos; Saesneg: "unleaven bread") yn un sawl math o fara nad yw'n cynnwys burum (lefain). Mae bara croyw, yn fara dilefain, ac felly wedi'i bobi heb ychwanegu unrhyw beth sy'n cynorthwyo'r broses o eplesu. Mae bara croyw felly wedi ei goginio heb furum, surdoes, soda pobi, corn carw neu asiant eplesu arall. Pwrpas ychwanegu burum yn y toes yw er mwyn iddo godi, fel bod swigod yn y bara; mae bara croyw, ar y llaw arall, yn fflat, heb fod ynddo swigod.

Y prif gynhwysion fel rheol yw blawd, halen, braster a dŵr. Ceir sawl gair arall am fara croyw, sef 'bara crai', 'bara cri' a 'bara dilefain'.

Ar y cyfan, mae baraoedd cryow yn fara gwastad, o ran ei ffurf, ond nid yw pob bara fflat yn ddi-furum. Mae bara croyw, fel y tortilla a'r roti, yn fwydydd craidd yng Nghanolbarth America a

Mayasız ekmek Yahudilik ve Hristiyanlıkta önemli bir yere sahiptir. Yahudiler ve Hristiyanlar Mısır'dan Çıkış 12:18'de emredildiği gibi sırasıyla Fısıh ve Efkaristiya sırasında Matsa gibi mayasız ekmekler tüketirler. Tevrat'ta böyle talimat verilir:

¹⁵“Yedi gün mayasız ekmek yiyeceksiniz. İlk gün evlerinizden mayayı kaldıracaksınız. Kim bu yedi gün içinde mayalı bir şey yerse, İsrail'den atılacaktır. ¹⁶Birinci ve yedinci günler kutsal toplantı yapacaksınız. O günler hiçbir iş yapılmayacak. Herkes yalnız kendi yiyeceğini hazırlayacak. ¹⁷Mayasız Ekmek Bayramı'nı kutlayacaksınız, çünkü sizi ordular halinde o gün Mısır'dan çıkardım. Bu günü kalıcı bir kural olarak kuşaklarınız boyunca kutlayacaksınız. ¹⁸Birinci ayın on dördüncü gününün akşamından yirmi birinci gününün akşamına kadar mayasız ekmek yiyeceksiniz. ¹⁹Evlerinizde yedi gün maya bulunmayacak. Mayalı bir şey yiyen yerli yabancı herkes İsrail topluluğundan atılacaktır. ²⁰Mayalı bir şey yemeyeceksiniz. Yaşadığınız her yerde mayasız ekmek yiyeceksiniz.”

Katolik Kilise içindeki Latin Kilisesinin Kanon Yasası, Ev sahibi ve birlik ekmeği için maya kullanılmamasını zorunlu kılar. Bazı Protestan kiliseleri Latin Katolik uygulamasını takip etme eğilimindeyken diğerleri kendi mezheplerinin geleneklerine veya yerel kullanımlarına bağlı olarak mayasız ekmek veya sıradan (mayalı) ekmek kullanırlar.^{[kaynak belirtilmeli]}

Öte yandan, çoğu Doğu Kilisesi Efkaristiya'da mayasız ekmek (Yunanca : azymos artos) kullanımını açıkça yasaklıyor. Doğu Hristiyanları mayasız ekmeği Eski Ahit'le ilişkilendirir ve Mesih'in kanındaki Yeni Antlaşma'nın sembolü olarak yalnızca mayalı ekmeğe izin verirler. Aslında bu kullanım, Doğu ve Batı kiliseleri arasındaki 1054 Büyük Bölünmesinin geleneksel olarak (Petrus'un önceliği ve İznik İnancındaki filioque meseleleri ile birlikte) nedenleri olarak kabul edilen üç çekişme noktasından biridir.